Video's maken die voor iedereen toegankelijk zijn

Welke elementen zijn belangrijk om video's vanaf het script visueel toegankelijk te maken? Om dat te ontdekken deelden videomakers, toegankelijkheidsspecialisten, ervaringsdeskundigen en communicatie-experts hun kennis. De uitkomst is een checklist ‘toegankelijke video vanaf het script’.

Met toegankelijk bedoelen we dat alle kijkers de informatie van de video mee kunnen krijgen (feitelijk), maar ook de sfeer (het gevoel) niet missen. Oftewel: een gelijkwaardige ervaring voor iedereen.

Als videoproducent wil je natuurlijk niemand uitsluiten, toch gebeurt dit soms onbedoeld. Een filmpje met alleen muziek (bij beelden) geeft wel een sfeer mee, maar als kijker met een visuele beperking weet je dan niet waar het over gaat. Dat is ook het geval als je goedziend bent en even niet op je scherm kunt kijken. Een informatieve video vol tekst, die toegelicht wordt door een voice-over kan ineens wel heel goed te volgen zijn… Tot je in een drukke trein zit en je de video zonder geluid wilt afspelen zonder koptelefoon. Is er dan ondertiteling beschikbaar? Voor slechthorende en dove mensen is dit sowieso onmisbaar.

Los van de toegankelijkheid, bestaat er een breed spectrum aan soorten video’s: van complete films tot reclames, van vakantievideo’s tot aftermovies van een bedrijfsevenement en alles daar tussenin. Het medium waarop de video wordt afgespeeld is ook belangrijk; is het bijvoorbeeld een video voor social media, televisie, of een reclamescherm langs de weg.

In het meest ideale scenario, maak je je video toegankelijk vanaf het moment dat je deze maakt. Heb je al bestaande video’s die je alsnog toegankelijker wilt maken? Dan ligt het gebruik van audiodescriptie voor de hand. Ook is het interessant om te kijken of je de bestaande audio van de video kunt benutten. Audiodescriptie kan een goede manier zijn om visuele informatie voor mensen met een visuele beperking in audio weer te geven.

Nadelen van audiodescriptie

Audiodescriptie heeft enkele nadelen waarmee je rekening moet houden. Zo gebruikt audiodescriptie een extra audiospoor. Dit maakt het kostbaar om toe te voegen aan een video. Ook kun je audiodescriptie alleen gebruiken op momenten dat er in de video niet gesproken wordt. Het kan dus voorkomen dat jouw video geen momenten heeft waarop extra audio toegevoegd kan worden. Daarnaast ontstaan met audiodescriptie meestal twee versies van een video: een versie met én een versie zonder audiodescriptie. Dit kan het lastiger maken om de video bijvoorbeeld te delen op sociale media.

Ondanks deze nadelen is audiodescriptie een heel goede, en in sommige gevallen zelfs de enige manier om een video toegankelijk te maken voor slechtziende of blinde mensen.

Als alternatief voor audiodescriptie kun je ook de bestaande audio van je video aanpassen. We hebben zelf ook getest of we een bestaande video konden verbeteren door het originele geluid van de video aan te vullen met ander geluid dat de beelden omschrijft en de sfeer overbrengt. We kozen voor een korte video, bedoeld ter promotie van een Italiaans restaurant op social media. De video had alleen muziek als achtergrondaudio en toonde alleen sfeerbeelden. Wat hebben we gedaan?

1. Originele audio opgezocht: We zochten de audio van de originele beelden op. De kwaliteit was technisch goed, maar bij het filmen was geen rekening gehouden met later gebruik. Zo hoorde je bijvoorbeeld de cameraman aanwijzingen geven.
2. ‘Audiobeelden’ per scene bedacht: Per scene in de video beoordeelden we of er een ‘audiobeeld’ bij te bedenken was. Bij een beeld van een varende boot met kerktoren op de achtergrond, voegden we het geluid van een carillon toe aan de originele audio van de boot op het water. Het verbaasde ons dat het gebruik van ‘stockaudio’ niet zo gekunsteld voelde als verwacht.
3. Teksttitels laten voorlezen: In de video komen teksttitels voor. Deze hebben we laten inspreken door een voice-over. Om het Italiaanse gevoel over te brengen, kozen we voor een Italiaanse stem.