Functionele Visuele Klachten
Dit artikel is bestemd voor (begeleiders, leerkrachten en familie van) mensen die de diagnose Functionele Visuele Klachten (FVK) hebben gekregen. In dit artikel lees je meer over FVK en over de mogelijkheden voor een vervolgtraject.
Factoren die een rol spelen
Functionele visuele klachten kunnen ontstaan na een ongeval, na een hevige emotie, na een ziekte of na een operatie. Soms is er geen duidelijke gebeurtenis aantoonbaar. Spanning, overbelasting en/of trauma kan invloed hebben op het zien, terwijl aan het visuele systeem niets mankeert. Dit kun je vergelijken met buikpijn als je iets moet doen wat spannend is. Je buik is dan in orde terwijl je toch pijn ervaart. Dat laat zien hoe ons denken en voelen invloed kan hebben op ons lichaam. Iedereen heeft er begrip voor dat je het in je buik kunt voelen als je zenuwachtig bent. Helaas is het moeilijker te begrijpen dat factoren als spanning ook ernstige klachten met het zien kunnen veroorzaken. Toch is het zo.
Soort klachten bij FVK
Mensen met Functionele Visuele Klachten (FVK) hebben niet allemaal dezelfde klachten. De klachten variëren van:
- wazig zien
- verminderde scherpte
- een minder groot gezichtsveld
- lichthinder
- blindheid
Hierdoor ervaren mensen met FVK zichzelf als slecht- of minder goedziend, of in extreme gevallen zelfs als blind.
Functionele Visuele Component
Er zijn ook mensen die wel een oogheelkundig of neurologisch probleem hebben, maar die daarbij meer klachten hebben dan te verwachten is bij de stoornis. Deze mensen hebben dan een aandoening met een functionele visuele component.
Wat gebeurt er na vaststelling van FVK?
Soms verdwijnen de functionele visuele klachten zonder dat er behandeling nodig is. Soms blijven ze echter bestaan. Dan wordt verder onderzoek en behandeling geadviseerd.
Verder onderzoek
Mensen die de diagnose Functionele Visuele Klachten hebben gekregen, kunnen voor verder onderzoek terecht in een specialistisch centrum. Daar onderzoeken ze samen met een psycholoog en eventueel een maatschappelijk werkende, welke factoren een rol zouden kunnen spelen bij hun FVK en de behandeling hiervan.
Behandeling
In zo’n specialistisch centrum kunnen mensen met FVK een individueel behandelaanbod krijgen of doorverwezen worden. De behandeling hangt af van de situatie, de ernst van de klacht en de leeftijd van de cliënt. Bij de behandeling kunnen experts uit meerdere disciplines betrokken worden. Bij kinderen en jongeren worden over het algemeen ook de ouders/verzorgers en school betrokken.
Termen
Als je te maken krijgt met FVK, hoor je waarschijnlijk meerdere termen voorbijkomen. Sommige termen zijn verouderd, maar omdat ze nog steeds wel eens gebruikt worden, lichten we ook die termen toe.
Functionele Neurologische Stoornissen (FNS)
FVK zijn een onderdeel van Functionele Neurologische Stoornissen (FNS). Bij FNS gaat er iets mis in de aansturing van het lichaam, zonder dat er iets beschadigd is. Patiënten met FNS kunnen last hebben van verlammingen, verminderd gevoel in hun huid, schokkende bewegingen, op epilepsie lijkende aanvallen, pijn, gehoorverlies en slechter zicht. Op scans is niets te zien en er is dan ook niets structureel kapot in het zenuwstelsel. Er is sprake van een functionele stoornis: het onvermogen van de hersenen om signalen op de juiste manier te verzenden en te ontvangen. Je zou kunnen zeggen dat er iets mis is met de software, niet met de hardware. Bij problemen met het zicht wordt dit FVK genoemd.
ALK
Functionele Visuele Klachten en FNS vallen onder de term ‘Aanhoudende Lichamelijke Klachten’ (ALK). Aanhoudende Lichamelijke Klachten zijn lichamelijke klachten die minstens enkele weken duren en het functioneren beperken of lijdensdruk veroorzaken. Het kan gaan om onbekende klachten in de afwezigheid van een bekende ziekte (zoals bij FVK en FNS). Ook kan het gaan om klachten van een (behandelde) somatische ziekte. die tegen de verwachting niet is overgegaan. Als deze klachten het leven (het voelen, denken en doen) van een patiënt beheersen en ernstig verstoren, kunnen patiënten ook voldoen aan de criteria van een somatische symptoomstoornis.
Conversiestoornis en SOLK
Verouderde benamingen zijn Conversiestoornis (de nieuwe benaming hiervoor is FNS) en Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijke Klachten (SOLK).