Ervaringsdeskundige als structureel lid binnen de Expertisegroep AutO-Mobiliteit

Hoe neem je deel aan het verkeer als je een visuele beperking hebt? De expertisegroep AutO&Mobiliteit (hierna: AM) maakt meedoen in het verkeer beter mogelijk. De expertisegroep houdt zich bezig met kennis op het gebied van gemotoriseerde verkeersdeelname door mensen met een (neuro-)visuele beperking. Dit betreft zowel kennis op het vlak van gemotoriseerd snelverkeer (waaronder de auto) als van langzaam gemotoriseerd verkeer (denk aan de bromfiets en 45-km auto).

Ervaringsdeskundige Piet Helfrich is volwaardig kernlid binnen de expertisegroep. Piet heeft sinds 2020 NAH ten gevolge van een herseninfarct. Na zijn revalidatietraject is hij doorverwezen naar Visio, waar hij in contact is gekomen met de expertisegroep. 

Voorzitter Petra Pijnakker vertelt: “De inzet van een ervaringsdeskundige was een aanbeveling naar aanleiding van de visitatie van Stichting TopCare enkele jaren geleden. En die aanbeveling konden we alleen maar omarmen. Het stond buiten kijf dat het cliëntperspectief binnen de expertisegroep, en breder, vertegenwoordigd moest worden. Aanvankelijk was het voor ons wel een beetje zoeken welke onderwerpen en concrete taken meer of minder passend zouden zijn.” 

Als ervaringsdeskundigen brengt Piet een ander perspectief in dan de andere kernleden, zoals een optometrist en klinisch fysicus. Zij oordelen vanuit medisch oogpunt, maar Piet kent als enige de belevingswereld van de doelgroep. Hij kent bijvoorbeeld uit eigen ervaring het traject van diagnose en revalidatie tot keuring en de geschiktheidstest bij het CBR.

Naast de ontwikkeling van kennis houdt de expertisegroep zich ook bezig met het delen, (laten) toepassen, evalueren en borgen van die kennis. Met kennis bedoelen we behalve de informatie op papier of digitaal ook alle ervaring, vaardigheden, en de houding van professionals én van ervaringsdeskundigen op dit gebied. De expertisegroep richt zich er daarbij in hoofdzaak op dat al die kennis binnen en buiten de visuele branche zo snel mogelijk goed wordt ingezet. Dit kan bijvoorbeeld voor revalidatie, advies en ook voor onderwijs. 

Zo verzorgt de expertisegroep regelmatig scholingen voor onder andere nieuwe professionals, nieuwe rijschoolhouders en CBR-medewerkers die rijexamens aanbieden aan mensen met een visuele beperking. Omdat Piet een begaafde en overtuigende spreker is, heeft hij een rol gekregen binnen het opleidingscurriculum. Aan de hand van een interview tussen de docent (kernlid van de expertisegroep) en Piet, vertelt hij zijn persoonlijke verhaal. Dit geeft mensen een indruk hoe is om te moeten leven met NAH. Dat slaat echt aan.

Ook is Piet betrokken bij het keuringstraject. “Hij legt knelpunten bloot, waar wij als professionals verandering in aan kunnen brengen”, aldus Petra. 

Petra vertelt: “Als voorzitter heb ik geleerd dat we de systeemwereld van de leefwereld moeten onderscheiden. We kunnen niet goed genoeg luisteren naar wat cliënten ons vertellen. Dat is soms best lastig, omdat we vaak in bestaande structuren denken en ook oplossingen zoeken binnen die bestaande structuren. De erkenning van deze ervaringsdimensie kan niet groot en serieus genoeg zijn en de verbinding tussen professionele kennis en ervaringskennis zou in het ideale geval 50/50 moeten zijn. Onze ervaringsdeskundige houdt ons een spiegel voor.“

Tijdens het kennismakingsgesprek zijn Petra en Piet samen op zoek gegaan naar een geschikte rol voor Piet binnen de expertisegroep. Door open en eerlijk te communiceren zijn taken goed af te bakenen, waarbij Piet in zijn kracht staat en goed tot zijn recht komt. Verder is het belangrijk dat de ervaringsdeskundige niet meer in een revalidatietraject zit en in staat is te reflecteren op de eigen situatie.