Het sociale netwerk
In dit artikel gaan we in op het sociale netwerk. Dit is zeker ook voor mensen met een visuele beperking van belang. Tegen welke uitdagingen lopen zij aan en wat is hier aan te doen?
Een sociaal netwerk (familie, vrienden, kennissen) kan zorgen voor steun, fleur en kleur aan het leven en mogelijkheden om zo lang mogelijk zelfstandig te blijven. Het aantal mensen, soort contact en behoefte aan contact kan per persoon verschillen. Bij oudere mensen wordt het sociale netwerk vaak steeds kleiner, doordat mensen om hen heen ziek worden of overlijden.
Uitdagingen
Een visuele beperking kan extra uitdagingen geven in het opbouwen en onderhouden van een sociaal netwerk. Hier volgen enkele voorbeelden die regelmatig gehoord worden.
- Het is lastig ergens te komen, omdat ik minder mobiel ben en/of de ruimte niet toegankelijk is.
- Wanneer ik ergens binnen kom, weet ik niet aan welke tafel nog een plekje vrij is. Dit maakt me onzeker.
- Wanneer er iemand naast mij aan tafel komt zitten, weet ik niet wie het is.
- Wanneer mensen bij mij aan tafel iets zeggen, weet ik niet of het voor mij bedoeld is of voor iemand anders.
- Soms heb ik niet door dat mijn gesprekspartner al vertrokken is en praat ik in de lege ruimte.
- In gesprekken met anderen mis ik het zien van gezichtsuitdrukkingen. Hierdoor is het lastiger om de emoties in het gesprek goed op te pikken.
- Mensen zien niet aan mij dat ik slechtziend ben of snappen het niet. Daardoor houden ze er geen rekening mee.
Tips bij nieuwe contacten
Wil je met iemand die blind of slechtziend is meedenken over het maken van nieuwe contacten? Dan kun je de volgende tips geven.
- Vraag bij binnenkomst van de ruimte wie er zijn.
- Neem (de eerste keer) iemand mee.
- Leg uit wat de visuele beperking inhoudt.
- Sluit aan bij interesses. Een café, muziekgroep, sport, welzijnswerk in de buurt, kringen van de kerk, oogcafé.
Toen ik kennismaakte met mijn nieuwe maatschappelijk werker, heb ik gevraagd of ze wilde beschrijven hoe ze eruitziet. Ik vind dat prettig om te weten. Ik hoef iemand niet op de tast te leren kennen. Dat is best intiem en heeft voor mij geen meerwaarde.
Veranderende rollen
Relaties, gezinnen en vriendschappen kennen als het goed is een juiste balans. Door veranderingen, zoals een visuele beperking, kan deze balans onder druk komen te staan en moet een nieuw evenwicht gevonden worden. De balans tussen afhankelijkheid en onafhankelijkheid verandert. Dit heeft ook te maken met ouder worden.
Waar een relatie al langere tijd moeilijkheden kent, blijkt het hebben van een visuele beperking soms een (te) grote uitdaging. Hulp zoeken is dan van belang om de relatie te behouden of zo goed mogelijk te beëindigen.
Binnen ons gezin had iedereen moeite met het omgaan met de nieuwe set kaarten die gedeeld was, toen mijn vader net blind geworden was. Mijn moeder verloor eigenlijk voor een periode haar partner. Achteraf denk ik dat daar te weinig aandacht voor is geweest.
Mantelzorg
Mantelzorg is onbetaalde, vaak langdurige zorg voor familieleden, vrienden of bekenden die verder gaat dan de ‘gebruikelijke en wederkerige’ zorg. Het is belangrijk dat een mantelzorger zicht heeft op zijn (on)mogelijkheden. Hoe licht of zwaar valt de taak?
Is structureel meer zorg nodig? Dan kan dat via de huisarts en/of gemeente vaak geregeld worden. Veel gemeentes kennen ook (vrijwillige) klusdiensten. Er zijn organisaties die betaalde mantelzorg aanbieden.
Meer informatie over het sociale netwerk is ook te vinden in de gratis te downloaden publicatie Nog niet uitgekeken, inspiratie voor mensen die ouder worden met minder zicht.