Tijdsbesteding

Vrijwilligerswerk kan voldoening bieden en een zinvolle invulling van de dag. Daarnaast kun je jouw talenten benutten. Ook op latere leeftijd staan mensen nog vaak open voor het volgen van een opleiding of cursus. Maar bij het uitvoeren van taken tijdens studie of (vrijwilligers)werk kunnen visuele beperkingen uitdagingen met zich meebrengen. Het is belangrijk om hierover in gesprek te gaan en passende ondersteuning te bieden.

Bij (vrijwilligers)werk voor iemand met een visuele beperking, kun je samen op de volgende punten letten:

• Stel reële en haalbare doelen. Bouw ook onvoorziene tijd in.
• Las voldoende korte en lange pauzes in.
• Wissel visueel inspannende taken en visueel minder inspannende taken zoveel mogelijk af.
• Vermijd direct invallend zonlicht in een ruimte. Zorg voor afgeschermde lichtbronnen, egale basisverlichting en goede taakverlichting. Het is mogelijk verlichtingsadvies te krijgen door een van de expertisecentra (Koninklijke Visio, Robert Coppes of Bartiméus).
  Meer tips over goede verlichting vind je in dit artikel: Goede verlichting voor mensen met slechtziendheid. 
• Denk bij computerwerk aan een goede houding en vermijd weerspiegeling in het beeldscherm.

Mensen met een visuele beperking kunnen via de Wmo van de gemeente soms in aanmerking komen voor dagbesteding. Op sommige plekken in Nederland is er specifieke dagbesteding voor mensen met een visuele beperking. Zie Adressen en hulpmiddelen.

Hier volgen enkele aandachtspunten om over na te denken of in gesprek te gaan bij het kiezen van een activiteit voor ouderen die niet (goed) meer kunnen zien.

• Is de activiteit interessant wat betreft leeftijd, geslacht, karakter, levenssituatie of -overtuiging, ervaring en interesse?
• Geeft het nu en in de toekomst fysieke of mentale tevredenheid?
• Is er aanpassing en/of compensatie nodig om te zorgen dat iemand de activiteit kan doen?
• Zijn er hulpmiddelen beschikbaar?
• Is het zicht te compenseren met tast, gehoor, reuk of smaak?
• Zijn verlichting en contrast optimaal?
• Past het tijdstip?
• Is de locatie goed bereikbaar?

Vaak kun je een spel gemakkelijk aanpassen om te zorgen dat ouderen die niet (meer) goed kunnen zien, ook kunnen deelnemen. 

• Maak een vergrote kopie van de spelregels.
• Kies een spelleider die voor iedereen de scores bijhoudt en de kaartjes voorleest.
• Laat speelkaarten niet in de hand houden, maar open neerleggen of in een kaartenhouder plaatsen.
• Laat kaartjes of stenen niet kriskras neerleggen, maar plaats ze in overzichtelijke rijen.
• Gebruik reis- of pocketspellen als iemand een klein en scherp gezichtsveld heeft.
• Zorg door het gebruik van contrast, grootte of vorm dat spelfiguren goed zichtbaar zijn op het spelbord.
• Kies een spel met duidelijke afbeeldingen en niet teveel details.
• Plaats het spelbord op een verhoging om de kijkafstand te verkleinen.
• Gebruik een draaitafel voor een bordspel. Het is lastig om plaatjes of woorden te herkennen vanaf de zijkant of op de kop.
• Speel indien nodig met voelbare oriëntatiepunten op het bord. Als die er niet zijn, pas het spel dan aan door oriëntatiepunten toe te voegen.
• Vervang pionnen door duidelijk voelbare kleine figuren zoals een autootje, poppetje, of vingerhoedje.
• Maak vakjes en lijnen op het speelbord voelbaar met merkpasta.
• Speelkaarten kunnen met braillefolie gemarkeerd worden.

Solospellen

Hier volgen spellen die iemand alleen kan spelen en die goed aanpasbaar zijn.

• Patience
  Handig met grote of braille speelkaarten. Eventueel met een voelbaar vakjesbord, zodat de kaarten goed gesorteerd weggelegd kunnen worden. Gebruik vijf rijen en 32 kaarten als 52 te lastig is op de tast. Gebruik alleen de zeven tot en met de aas.
• Solitaire
  Pionnetjes slaan tot er een over is en het liefst in het midden. Zonder aanpassingen op de tast te spelen. Een groter speelbord of meer contrast kan prettig zijn.
• Rubiks Cube
  De Rubiks Cube is een puzzel in de vorm van een kubus. Elke kant heeft een andere kleur. Pas de kubus aan door elk van de zes kleuren te beplakken met ander materiaal, zoals schuurpapier, klittenband, plastic, vilt. Deze kubus is ook verkrijgbaar met voelbare markeringen of braille erop.
• 3D-bouwpakket
  Te vinden in sommige boekhandels, speelgoedwinkels of bij Blind Gebouwd.