Aanpassingen in en om huis voor ouderen met een visuele beperking

Mensen bij wie het zicht achteruitgaat, willen over het algemeen graag zo zelfstandig mogelijk blijven. Aanpassingen in en om het huis helpen daarbij. Lang niet alle aanpassingen zijn groot. Een klein hulpmiddel kan soms al een groot verschil maken.

Verlichting op belangrijke plekken helpt om de weg te vinden en om activiteiten te kunnen uitvoeren. Helaas bestaat er geen standaardrecept voor goede verlichting. Elke oogaandoening vraagt namelijk om andere aanpassingen.

Wel weten we dat oudere mensen meer behoefte hebben aan licht dan jongeren. Dat kan soms wel tien keer zoveel zijn. Natuurlijk (buiten)licht werkt meestal het beste, net als licht dat niet direct in de ogen valt.

De hoeveelheid en soort licht hangt ook af van wat de oudere met een visuele beperking wil doen; voor een nauwkeurige activiteit als puzzelen is meer licht nodig dan voor een taak die minder gedetailleerd is, zoals tafeldekken.

Contrast

Met contrast bedoelen we grote kleurverschillen, zodat vormen goed zichtbaar zijn. Heldere kleuren komen naar voren en vallen extra op. Dankzij contrasten vallen voorwerpen goed op. Denk bijvoorbeeld aan:

• een felgekleurde deurklink, deze is makkelijker te zien op een donkere dan op een lichte deur
• als koffie in een lichtgekleurd kopje is geschonken, is beter te zien hoeveel koffie er nog in het kopje zit
• een contrasterende toiletbril, dit kan helpen bij een goede toiletgang

Wat het beste werkt, verschilt per persoon. Probeer daarom dingen uit en speel met de mogelijkheden.  

Reliëf

Reliëf gaat over de structuren van een voorwerp. Verschil in reliëf helpt als mensen met slecht zicht gebruik maakt van tast. Denk bijvoorbeeld aan andere vloerbedekking in de gang dan in de hal. Betreden van een andere ruimte is dan met de voeten voelbaar. Aanbrengen van reliëf op knoppen van apparaten is ook handig, het is dan voelbaar of vingers zich op de goede knop bevinden.

Denk waar dat kan ook aan de combinatie van reliëf en contrast. Op de trap kan dit soms valpartijen voorkomen.

Geluid kan helpen bij het vinden van de weg. Het geluid van een tikkende klok hoort bij de woonkamer, dankzij een zoemende koelkast vindt een oudere met een visuele beperking de weg naar de keuken en e​en deurbel die daadwerkelijk bij de deur geluid maakt helpt om de weg naar de deur te vinden.

Houd in een gesprekssituatie ook rekening met achtergrondgeluiden. Met een slechter zicht ontvangt iemand immers minder informatie via de ogen. Geluiden worden dan steeds belangrijker.

Bij onverwachte geluiden is het van belang dat iemand ze benoemt. Anders schrikt de persoon met het slechte zicht misschien als de deur plotseling dichtslaat of als een stoel met veel lawaai naar achter wordt geschoven.

Met een afnemend zicht wordt het steeds lastiger om spullen te vinden. Spullen opbergen op vaste plekken helpt om ze terug te vinden.

Meer informatie over dit onderwerp is te vinden in de publicatie 'Opbergen en Terugvinden'. Hierin staan ook handige tips. De publicatie is onderaan dit artikel te downloaden.