Braille leren op latere leeftijd
Wanneer lezen vanwege een visuele beperking niet meer gaat of te veel inspanning kost, kan brailleschrift een oplossing zijn. Of braille geschikt is, verschilt per persoon. Hierbij geldt geen standaard visus, oogaandoening of leeftijd. Braille leren is mogelijk als iemand gemotiveerd is en er tijd aan wil besteden. Dit artikel geeft meer informatie over brailleschrift, het aanleren en gebruik ervan.
Gebruik brailleschrift
Louis Braille (1809-1852) is de uitvinder van het brailleschrift. Elke letter, elk cijfer of leesteken bestaat uit een of meer voelbare puntjes.
Sommige mensen gebruiken braille alleen om voorwerpen te labelen of notities te maken. Anderen lezen teksten in braille voor ontspanning, studie of werk. Braille wordt ook toegepast op onder meer medicijndoosjes, spelkaarten, in liften en op trapleuningen. Er bestaat ook braille muziekschrift.
Waarom braille?
Zeer slechtziende mensen kunnen de neiging hebben hun restvisus in te zetten bij het lezen van tekst. Daarbij ervaren ze vaak dat lezen leidt tot vermoeidheid, hoofdpijn en nekklachten. Voor hen kan braille een oplossing zijn.
Met de computer, smartphone, tablet of andere apparaten zijn bijna alle teksten om te zetten naar spraak. Toch zijn er redenen om braille te leren:
Makkelijker onthouden
Tekst die je leest, onthoud je makkelijk dan tekst die je hoort. Ook kunnen je gedachten afdwalen, terwijl de voorleesstem doorgaat.
Woordbeeld behouden
Als je je alleen op gesproken tekst richt, kun je het woordbeeld verliezen.
Luisteren is niet altijd wenselijk
Bij het houden van een speech is een lijstje met steekwoorden in braille handiger dan een oordopje met spraak. Als braillelezer kun je praten, luisteren en lezen en sluit je je niet af van de omgeving.
Braille lezen geeft ontspanning
Veel mensen die braille lezen, geven aan dat het meer ontspanning geeft dan een luisterboek. Je zit niet vast aan een apparaat en een stem, je kunt het tempo bepalen en je fantasie het werk laten doen.
Voorwerpen zelfstandig herkennen
Je kunt voorwerpen voorzien van een braillelabel, zodat ze zelfstandig te herkennen zijn. Je kunt labels plakken op kruidenpotjes, opladers, stekkers, stekkerdozen en nog veel meer.
Labels kun je maken met een braillelettertang of Perkins brailletypemachine. Deze materialen zijn verkrijgbaar bij hulpmiddelenleveranciers.
Er zijn apparaten waarmee je ook gesproken labels kunt maken. Maar op een vochtig pak uit de vriezer werkt de herkenning minder goed en is braille handiger.
Braille lezen en schrijven
Braille lezen kan vanaf papier, maar ook vanaf de computer, laptop, tablet of smartphone. Hiervoor verbind je een brailleleesregel met het apparaat. Dit is een soort toetsenbord waarbij de braillepunten omhoog komen en voelbaar zijn. Zo kun je lezen wat er op het beeldscherm staat.
Brailletekens kun je maken met een braillelettertang op Dymo tape, of met een Perkins brailletypemachine op braillepapier. Met de meeste brailleleesregels kun je ook brailletekens typen, waarbij tekst in zwartschrift op het beeldscherm komt. Er bestaan ook brailleprinters.
Waar kun je braille leren?
Braille kun je leren tijdens intensieve revalidatie bij Visio het Loo Erf in Apeldoorn, maar ook bij Bartiméus of Koninklijke Visio.
Je kent de letters en cijfers gemiddeld in 10 trainingen. Begrijpend lezen, het leestempo verhogen en gebruik van de brailletypemachine of brailleleesregel kosten vaak meer tijd. Ook is het mogelijk braille te leren in de eigen omgeving met behulp van de Braille Zelfstudie. Enige begeleiding hierbij is wenselijk.
Meer over braille
Video over braille
Bekijk de video Braille leren, doen of niet? Waarin iemand die op latere leeftijd braille geleerd heeft, vertelt over het belang hiervan voor hem.
Passend Lezen
Meer informatie over brailleboeken en blijven lezen met een visuele beperking, vind je op de website van bibliotheekservice Passend Lezen.
EduVip
Kijk op EduVip voor meer informatie over braille.