NAH - Parkinson
De ziekte van Parkinson is een complexe neurologische aandoening die voornamelijk wordt geassocieerd met problemen in het bewegen zoals tremors en spierstijfheid. Minder bekend, maar net zo ingrijpend, zijn visuele problemen waarmee veel mensen met de ziekte van Parkinson te maken krijgen.
Dit artikel gaat over het belang van vroegtijdig herkennen, de symptomen, de invloed op het dagelijks leven en over behandeling.
In een onderzoek van de Universiteit Groningen gaf 90% van de mensen met Parkinson aan last te hebben van één of meer visuele problemen. Bij sommige mensen met Parkinson ontstaan deze klachten al aan het begin van het ziekteproces, bij anderen later.
Omdat problemen met bewegen op de voorgrond staan, is er vaak minder aandacht voor het leren omgaan met de visuele problemen. Daarbij komt dat visuele klachten onzichtbaar en moeilijker uit te leggen zijn.
Vroegtijdig herkennen en aanpakken van veranderingen in het gezichtsvermogen kan bijdragen aan behoud van zelfstandigheid. Daarnaast draagt het bij aan voorkomen van verwondingen en valpartijen.
Veelvoorkomende symptomen
Veelvoorkomende visuele waarnemingsproblemen bij Parkinson zijn:
- Droge ogen (met wazig zien als gevolg)
- Dubbelzien
- Meer licht nodig hebben of juist last hebben van licht
- Verminderd overzicht door beperkt gezichtsveld aan de buitenkant
- Visuele hallucinaties: u ziet dingen die er in werkelijkheid niet zijn
- Verlaagde gezichtsscherpte
- Oogbewegingsstoornissen
- Verminderde contrastwaarneming of kleurwaarneming
- Moeite met dieptezien
Dit soort visuele klachten kan wisselend over de dag optreden, ze variëren soms zelfs per uur. Bijwerkingen van medicijnen kunnen gevolgen hebben voor het zien.
Invloed op het dagelijks leven
Visuele klachten kunnen een grote impact hebben op de kwaliteit van leven van mensen met Parkinson. Goed kunnen zien is essentieel voor het uitvoeren van dagelijkse activiteiten, zoals lezen of voor de mobiliteit. Denk aan het niet meer kunnen lezen van de krant of niet zomaar meer weg kunnen gaan omdat het zonlicht verblindt.
‘Als ik de krant wil lezen lijkt het alsof de letters bewegen’
‘Ik kan het lezen maar vijf minuten volhouden, daarna worden de letters wazig’
‘Als ik televisiekijk, zie ik beelden dubbel’
Daarbij komt dat mensen met Parkinson ter compensatie van de motorische problemen juist meer op hun visus moeten kunnen vertrouwen.
Behandelmogelijkheden
Gespecialiseerde expertisecentra voor visuele problemen bieden revalidatie op maat. Daar worden de problemen met het zien aan de hand van onderzoek in kaart gebracht. Dit geeft inzicht in en begrip voor de invloed die de visuele problemen hebben op het dagelijks leven.
Het doel van de revalidatie is om de klachten te verminderen. Dat gebeurt door training, gebruik van hulpmiddelen en met advies op maat; bijvoorbeeld over aanpassingen in de omgeving. Denk aan onder meer:
- Kijktraining bij lopen en fietsen
- Leestraining waarbij o.a. gekeken wordt naar het gebruik van de bril, verlichting, zithouding
- Verlichtingsonderzoek met advies voor de beste verlichting in woon- en werkomgeving en bij verschillende activiteiten
- Training in het gebruik van computer/tablet/smartphone
- Rustige inrichting van de omgeving (niet te druk, geordend, met structuur -> alles op een vaste plek, werken met contrast in kleur)
- Een filterbril tegen lichthinder en reflecties
Tips
- Bekijk deze kennisartikelen als je meer wilt weten over:
- Verlichting en voorkomen van lichthinder
- Werken met contrasten
2. Geef uitleg over de impact van vermoeidheid op de visuele klachten
3. Bij twijfel: leg contact met een expertisecentrum voor visuele problemen, ook als mensen (nog) niet in behandeling zijn!